به مناسبت ۲۵ اردیبهشت روز جهانی آسم و آلرژی
عنوان : آسم و آلرژی: درک، مدیریت و راهکارهای پیشگیری
مقدمه:اهمیت: شیوع رو به افزایش آسم و آلرژی در جوامع امروزی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی افراد.
ارتباط بین آسم و آلرژی: توضیح اینکه چگونه واکنشهای آلرژیک میتوانند نقش مهمی در تحریک و تشدید آسم داشته باشند.
هدف : ارائه اطلاعات جامع و بهروز در مورد آسم و آلرژی، شامل علائم، علل، تشخیص، مدیریت و راهکارهای پیشگیری.
مقدمه:اهمیت: شیوع رو به افزایش آسم و آلرژی در جوامع امروزی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی افراد.
ارتباط بین آسم و آلرژی: توضیح اینکه چگونه واکنشهای آلرژیک میتوانند نقش مهمی در تحریک و تشدید آسم داشته باشند.
هدف : ارائه اطلاعات جامع و بهروز در مورد آسم و آلرژی، شامل علائم، علل، تشخیص، مدیریت و راهکارهای پیشگیری.
آسم (Asthma):
تعریف: آسم چیست و چگونه بر راههای هوایی تأثیر میگذارد؟ (تنگی، التهاب، افزایش تولید مخاط)
علائم:
خسخس سینه (Wheezing)
تنگی نفس (Shortness of breath)
سرفه (Cough) – ممکن است در شب یا هنگام ورزش بدتر شود.
احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه (Chest tightness)
علل و عوامل خطر:
سابقه خانوادگی آسم
ابتلا به آلرژیها (رینیت آلرژیک، اگزما)
قرار گرفتن در معرض مواد محرک (دود سیگار، آلودگی هوا، مواد شیمیایی)
عفونتهای تنفسی در دوران کودکی
چاقی
انواع آسم:
آسم آلرژیک (Allergic Asthma)
آسم غیرآلرژیک (Non-allergic Asthma)
آسم ناشی از ورزش (Exercise-induced Asthma)
آسم شغلی (Occupational Asthma)
آسم شدید (Severe Asthma)
تشخیص:
شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی
تستهای عملکرد ریوی (اسپیرومتری – Spirometry)
تست تحریک برونش (Bronchial provocation test)
تستهای آلرژی (تست پوستی، تست خون – IgE)
مدیریت و درمان:
داروهای کنترلکننده بلندمدت:
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی (Inhaled corticosteroids – ICS)
بتا-آگونیستهای طولانیاثر (Long-acting beta-agonists – LABAs)
آنتاگونیستهای گیرنده لوکوترین (Leukotriene receptor antagonists – LTRAs)
داروهای ترکیبی (ICS/LABA)
داروهای تسکیندهنده سریع:
بتا-آگونیستهای کوتاهاثر استنشاقی (Short-acting beta-agonists – SABAs)
ایمونوتراپی (آلرژی درمانی): در موارد آسم آلرژیک
آموزش بیمار: نحوه صحیح استفاده از دستگاههای استنشاقی، شناخت علائم هشداردهنده، برنامه عملی آسم (Asthma Action Plan).
اجتناب از محرکها: شناسایی و دوری از عوامل تشدیدکننده.
آلرژی (Allergy):
تعریف: واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد بیضرر محیطی (آلرژنها).
علائم: بسته به نوع آلرژی میتواند شامل موارد زیر باشد:
دستگاه تنفسی: عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی، خارش گلو، سرفه، خسخس سینه، تنگی نفس.
پوست: خارش، قرمزی، بثورات (کهیر، اگزما)، تورم.
چشمها: خارش، قرمزی، آبریزش.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم.
واکنش آنافیلاکسی (Anaphylaxis): یک واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده زندگی که نیازمند مداخله فوری پزشکی است.
علل و عوامل خطر:
سابقه خانوادگی آلرژی
قرار گرفتن زودهنگام در معرض برخی آلرژنها (در برخی موارد)
سیستم ایمنی بیش فعال
انواع رایج آلرژیها:
آلرژیهای تنفسی (آلرژی به گرده گیاهان، گرد و غبار خانگی، مو و شوره حیوانات، کپک)
آلرژیهای غذایی (آلرژی به شیر، تخم مرغ، بادام زمینی، آجیل درختی، سویا، گندم، ماهی، صدف)
آلرژیهای دارویی
آلرژی به نیش حشرات
آلرژی تماسی (آلرژی به لاتکس، نیکل، مواد شیمیایی خاص)
تشخیص:
شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی
تست پوستی آلرژی (Skin prick test)
تست خون آلرژی (IgE اختصاصی – Specific IgE blood test)
تست چالش غذایی (Food challenge test) زیر نظر پزشک
مدیریت و درمان:
اجتناب از آلرژنها: مهمترین قدم در مدیریت آلرژی.
داروها:
آنتیهیستامینها (Antihistamines)
کورتیکواستروئیدهای بینی (Nasal corticosteroids)
ضد احتقانها (Decongestants)
قطرههای چشمی
کرمها و پمادهای موضعی (برای واکنشهای پوستی)
اتواینجکتور اپینفرین (Epinephrine auto-injector) برای واکنشهای آنافیلاکسی.
ایمونوتراپی (آلرژی درمانی): تزریق یا قرص زیر زبانی آلرژنها برای کاهش حساسیت.
آموزش بیمار و خانواده: نحوه تشخیص علائم آلرژی، استفاده از داروها، اقدامات لازم در صورت بروز واکنش آلرژیک.
ارتباط بین آسم و آلرژی:
توضیح مکانیسمهایی که از طریق آنها آلرژی میتواند باعث تحریک آسم شود (التهاب ناشی از واکنش آلرژیک در راههای هوایی).
نقش آلرژنهای رایج در تشدید آسم (مانند گرده، گرد و غبار، حیوانات خانگی).
اهمیت شناسایی و مدیریت آلرژیها در کنترل آسم.
راهکارهای پیشگیری:
پیشگیری اولیه (در افراد بدون سابقه):
تغذیه با شیر مادر در دوران نوزادی.
اجتناب از دود سیگار در دوران بارداری و پس از تولد.
معرفی تدریجی غذاهای جامد به نوزادان.
محدود کردن قرار گرفتن در معرض سطوح بالای آلرژنها در اوایل زندگی (هنوز مورد بحث است).
پیشگیری ثانویه (در افراد مبتلا به آسم یا آلرژی):
اجتناب از محرکها و آلرژنهای شناخته شده.
مصرف منظم داروهای کنترلکننده آسم.
رعایت برنامه عملی آ
